23 september 2020 ‘Tom is dood.’ Het is Bart, mijn oudste zoon. Het eerste wat ik wil zeggen, is: ‘Dat kan niet.’ Tom leek zich onsterfelijk onder mijn huid te hebben genesteld en als een virus door mijn aderen te bewegen. Bart vraagt of ik er nog ben. ‘Ja, ja.’ Hij vraagt of het gaat. Ik zoek naar iets zinnigs, troostends, maar wat zeg je tegen je kind dat zijn halve leven roepend achter zijn vader aanloopt zonder dat die zich ooit omdraaide en nu plotseling dood is? ‘Alles ging zo snel.’ Zijn stem trilt. ‘Hoe kan hij opeens … en waar is je broer?’ ‘Die zit naast me.’ Kanker, uitgezaaid. Of ik wist dat Tom bang was voor artsen. Hoe zijn vader hen in zijn laatste uren had gevraagd of ze morgenochtend getuigen wilden zijn op het huwelijk met zijn nieuwe vriendin, hij wilde haar goed achterlaten. Dat Tom zich had opgericht toen hij mijn naam uitsprak. Hoe hij met een laatste krachtsinspanning een gebalde vuist op het matras liet vallen en mij met zijn door morfine gesloopte stem als schuldige van zijn mislukte leven aanwees. Lang zit ik op de punt van de bank. Ik omklem mijn telefoon en probeer iets te voelen, maar mijn bewustzijn deint over een vlakte waar elk sentiment opgelost lijkt te zijn. Buiten striemt de regen tegen de ramen, opgezweept door de wind die aan de takken van de berk in de tuin rukt alsof hij roept dat het genoeg is geweest.Ik denk aan hoe ik de boei was waaraan mijn kinderen zich vasthielden, hoe ik ze blootstelde aan onveiligheid en in een situatie liet opgroeien, waar strijd en spanningen de rode draad vormden met een vader die zich niets aantrok van hun bestaan en een moeder die voor de buitenwereld deed alsof het een crisis van tijdelijke aard betrof. Ik vertelde ze dat het morgen beter zou gaan, zonder dat die morgen ooit aanbrak. Waarom wilde ik bewijzen dat ik Tom kon veranderen, dat we een echt gezin konden worden? Waarom had ik me afgesloten voor de vragende blikken van die twee kleine mensen die ik zo liefheb? Na elk incident negeerde ik de signalen dat ik de bodem allang geraakt had. ‘Alles zou veranderen als we een ander huis hadden’, zei ik tegen mezelf. Als het financieel beter ging, als Tom meer vrijheid zou krijgen. Zo hoefde ik niet te wedijveren met de waarheid, dat ik met natte voeten van rots tot rots sprong en deed alsof ik droog aankwam. ‘Je was bang voor hem’, zei een psycholoog. Nee, ik was bang om die ene keuze te moeten maken, een niet terug te draaien beslissing te moeten nemen. Ik ging schijterig in een hoekje zitten en speelde het spelletje van vroeger: als ik mijn ogen dicht heb, is het niet waar. Ik kijk naar de ramen die trillen bij elke windstoot en voel de kilte een weg banen naar mijn hart. Ook al zou de wind me kunnen verlossen van herinneringen, als ik mijn ogen sluit, stoppen de gedachten niet die me achtervolgen, net als het schuldgevoel dat meegolft op elke ademhaling. Ik sta op, pak mijn autosleutels en loop naar buiten. Ik laat de controle over mij gedachten en gevoelens los als ik de auto start en de ruitenwissers aanzet. Na veertig jaar rijd ik naar het park waar alles begon. De regen slaat in mijn gezicht als ik de auto uitstap en het park inloop. Ik aarzel als ik voor het pad sta waar onze voetstappen ingesleten zijn. Waar ik voor de eerste keer mijn hond losliet waarmee alles begon en waar ik zomaar verliefd werd op een man die voorbijliep. Waar ik me elke avond verzadigde aan het samenzijn met iemand die altijd een vreemde voor me gebleven is. Ik kijk naar de vijf kastanjebomen die nog steeds over het park uitkijken en loop naar de plek waar we ‘s avonds met elkaar praatten, lachten, elkaar plaagden. Naar de plaats waar de sigarettenpeuken van Tom ooit lagen en waar hij me voor het eerst kuste. Ik raak de houten tafel aan waarop wij zo vaak zaten en we ruzies bijlegden. Ik probeer me voor te stellen wie ik was, met mijn ogen dicht het gevoel terug te halen dat mij zo gelukkig maakte in die tijd en laat het besef toe dat dit maar kort was, dat de strijd al begon toen ik stralend van verliefdheid om Tom heen dwarrelde. Ik incasseer de gloeiende vlagen waarmee herinneringen me overspoelen. Ze branden achter mijn ogen, spatten uiteen, spoelen weg met de regen het veld op waar ze oplossen in het niets. Ik neem afscheid van de overtuiging dat ik de rest van mijn leven schuld moet dragen en sta toe me te bevrijden en de liefde van mijn kinderen te omarmen. Tien schrijnende jaren heeft ons diep verbonden en die warmte wil ik voor altijd bij me dragen.